Hiện nay, các tranh chấp về di chúc diễn ra ngày càng nhiều, đặc biệt những phần di sản có giá trị lớn như tranh chấp nhà do thừa kế. Từ đó, các thủ tục thừa kế nhà đất cũng như thủ tục làm sổ đỏ thừa kế được rất nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, trên thực tế những bản di chúc được lập ra vẫn có trường hợp không có hiệu lực. Vậy nguyên nhân nào khiến di chúc vô hiệu? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi này.
Di chúc vô hiệu trong trường hợp nào?
Di chúc lập ra nhằm thực hiện hoá ý nguyện của người đã khuất cũng như hạn chế vấn đề tranh chấp di sản. Tuy nhiên, di chúc là một hành vi pháp lý đơn phương nên việc xác định một bản di chúc có bị vô hiệu hay không là điều không dễ dàng. Dưới đây sẽ là các trường hợp cụ thể khiến cho bản di chúc không có hiệu lực.
Di chúc vô hiệu khi nào?
Người lập di chúc không có năng lực chủ thể để lập di chúc
Để di chúc không bị vô hiệu hoàn toàn, người lập di chúc phải là người có năng lực và hành vi dân sự đầy đủ. Một chủ thể được coi là có năng lực, hành vi dân sự đầy đủ khi đạt độ tuổi nhất định, không mắc các bệnh làm mất khả năng nhận thức cùng khả năng điều khiển hành vi.
Hình thức của di chúc không tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật
Pháp luật Việt Nam có những quy định nhất định với từng chủ thể lập di chúc. Nếu không tuân thủ các điều kiện có hiệu lực về hình thức thì di chúc sẽ bị vô hiệu. Cụ thể như sau:
- Di chúc của người từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không được lập thành văn bản.
- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất, không biết chữ, không có người làm chứng hoặc không lập thành văn bản có chứng thực hay văn bản công chứng.
- Di chúc định đoạt di sản là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất nhưng không có chứng thực hoặc công chứng.
Người lập di chúc là người không minh mẫn, bị lừa dối, đe dọa
Khi lập di chúc, người lập di chúc phải trong trạng thái sáng suốt và minh mẫn, hoàn toàn có thể làm chủ được ý thức cũng như suy nghĩ của mình. Đồng thời, người lập di chúc không bị bất cứ ai đe dọa, lừa dối hay tác động làm ảnh hưởng đến ý chí cũng như nguyện vọng của bản thân.
Nội dung của di chúc vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội
Nội dung của di chúc không được trái với pháp luật. Lấy ví dụ cho trường hợp sau: Di sản để lại cho tổ chức phản động thừa kế nhằm sử dụng vào những mục đích trái pháp luật.
Di chúc vô hiệu khi người thừa kế theo nội dung di chúc không tồn tại
Di chúc sẽ bị vô hiệu hoàn toàn khi người thừa kế theo di chúc mất trước hoặc mất cùng thời điểm với người lập di chúc. Tổ chức, cơ quan được chỉ định là người thừa kế không còn vào thời điểm thừa kế.
Ngoài ra, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn ở thời điểm mở thừa kế cũng như người để lại di sản đã lập một bản di chúc khác để thay thế, bản di chúc cũng sẽ bị vô hiệu hoàn toàn.
Di chúc vô hiệu thì chia tài sản như thế nào?
Chắc hẳn khi đọc đến đây, bạn đã nắm được các trường hợp di chúc bị vô hiệu hoá, qua đó có thể thấy di chúc vô hiệu sẽ không làm phát sinh hiệu lực pháp luật của bản di chúc. Vậy nếu di chúc bị vô hiệu hoá thì việc phân chia tài sản sẽ được diễn ra như thế nào?
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, khi quyết định tuyên bố vô hiệu toàn bộ di chúc, toàn bộ số tài sản thừa kế của người đã khuất sẽ được phân chia theo pháp luật cho những người được thừa kế của người để lại di sản thừa kế.
Trong trường hợp phần di sản đó vi phạm pháp luật như chỉ định tổ chức phản động hưởng di sản hoặc di sản được để lại cho người thừa kế sử dụng vào các mục đích trái pháp luật, cơ quan có thẩm quyền sẽ tịch thu.
Di chúc vô hiệu thì chia tải sản thế nào?
Sự khác nhau giữa di chúc bị vô hiệu và di chúc không có hiệu lực
Rất nhiều người nghĩ rằng, di chúc bị vô hiệu và di chúc không có hiệu lực là giống nhau vì chúng không có giá trị được sử dụng. Tuy nhiên, bản chất của hai loại di chúc này lại khác nhau hoàn toàn.
Di chúc vô hiệu khác với di chúc không có hiệu lực
Di chúc vô hiệu
Một bản di chúc không thoả mãn các điều kiện sau đây sẽ được gọi là di chúc vô hiệu lực:
- Người lập di chúc là người sáng suốt, minh mẫn, không bị lừa dối, cưỡng ép hay đe doạ trong quá trình lập di chúc.
- Nội dung của bản di chúc không vi phạm các điều cấm của pháp luật, không trái với đạo đức xã hội, hình thức của di chúc cũng không trái quy định của pháp luật.
Di chúc không có hiệu lực
Di chúc không có hiệu lực là bản di chúc thoả mãn các điều kiện được xem là hợp pháp. Tuy nhiên, nếu bản di chúc thuộc một trong số các trường hợp sau đây thì sẽ được xem là không có hiệu lực:
- Người thừa kế di chúc mất trước hoặc mất cùng thời điểm với người lập di chúc.
- Cơ quan, tổ chức được chỉ định thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Trên đây là những phân tích pháp luật quy định về vấn đề di chúc vô hiệu theo quy định mới nhất của Bộ luật Dân sự. Nếu có thắc mắc hoặc mong muốn trợ giúp, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật Vạn Tín theo các thông tin sau:
Địa chỉ: Số 7 – Đường số 14, Khu đô thị mới Him Lam, phường Tân Hưng, Quận 7, TPHCM.
Hotline: 0968 605 706.
